تابلو برق یک دستگاه الکترونیکی است که در آن علاوه بر اتصالات الکتریکی مختصر بین اجزای مختلف، آنها را گروه‌بندی، سیم‌کشی، تعمیر و نگهداری مینماید. این دستگاه از قطعات الکتریکی، الکترونیکی، مکانیکی و برقی تشکیل شده است و با استفاده از آن می‌توان به طور مطمئن از برق و تجهیزاتی که به آن متصل هستند استفاده کرد. تابلو برق معمولاً در ساختمان‌های صنعتی، تجاری و مسکونی نصب می‌شود.
ویژگی های تابلو برق
1- قابلیت کنترل و مدیریت تجهیزات برقی
2- امکان نمایش وضعیت عملکرد تجهیزات
3- قابلیت ارائه اطلاعات کامل درباره خطاها و مشکلات
4- امکان تنظیم میزان ولتاژ، جریان و فرکانس
5- سهولت و دقت در مانیتورینگ تجهیزات
6- قابلیت اضافه کردن تجهیزات و گزارش دهی مربوط به آنها
7- دارای سیستمهای اطلاع رسانی برای هشدار دادن در صورت بروز خطرات
8- قابلیت اتصال به شبکه‌های ارتباطی و برنامه‌های کنترلی
9- امکان تغذیه با برق AC و DC
10- دارای قابلیت برنامه‌ریزی و کنترل ساعتی و روزانه.
انواع تابلو برق
این دستگاه به صورت عمده در چهار نوع زیر تقسیم می‌شود:
۱. تابلوهای برق توزیع
۲. تابلوهای برق کنترلی
۳. تابلوهای برق اندازه‌گیری (قرائت) و تجهیزات کنتوری
۴. تابلوهای برق خاص (صنعتی، نظامی، ایمنی و امنیتی)
تابلو برق صنعتی
تابلو برق صنعتی یک سامانه کنترلی است که برای کنترل و مدیریت صنایع مختلف استفاده می‌شود. این تابلوها عموماً شامل قطعات برقی مانند مدارهای الکترونیکی، رله‌ها، خازن‌ها، سوئیچ‌ها و اجزای مشابه می‌شوند. وظیفه اصلی این تابلوها، جمع آوری و پردازش اطلاعات برق و کنترل دستگاه‌های صنعتی مانند موتورها، پمپ‌ها، ژنراتورها، هواکش‌ها و دیگر دستگاه‌های مشابه در یک صنعت است.
این دستگاه صنعتی برای انتقال برق به‌طور نامتقارن نیز به کار می‌رود. برای مثال، اگر چندین دستگاه در یک صنعت با توان بالا وجود داشته باشد، تابلو برق صنعتی برای مدیریت و نظارت بر این تجهیزات استفاده می‌شود. علاوه بر این، تابلوهای برق صنعتی معمولاً در معرض شرایط سخت و سختگیرانه قرار دارند؛ بنابراین باید دارای نصب و پایداری قوی باشند.
تابلو برق بر اساس نوع ولتاژ
تابلو برق بر اساس نوع ولتاژ به دو دسته تقسیم می‌شود:
-
تابلوهای برق AC: این تابلوها برای کنترل تجهیزات برق با ولتاژ AC (ترکیبی از جریان و ولتاژ با فرکانس 50 یا 60 هرتز) استفاده می‌شوند. این نوع تابلوها در بیشتر ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی، ساختمانی، پتروشیمی، نفت و گاز و غیره استفاده می‌شوند.
-
تابلوهای برق DC: این تابلوها برای کنترل تجهیزات برق با ولتاژ DC (جریان و ولتاژ در یک جهت) استفاده می‌شوند. این نوع تابلوها در برق خودرو، سیستمهای تولید برق خورشیدی، سیستمهای شارژ اتومبیلی، سیستمهای نورپردازی و غیره استفاده می‌شوند.
کاربردهای تابلو برق
این دستگاه در بسیاری از صنایع و ساختمان‌های صنعتی و تجاری برای کنترل برق و بهینه‌سازی مصرف انرژی استفاده می‌شود. برخی از کاربردهای تابلو برق عبارتند از:
1- صنایع: تابلو برق به عنوان یک سیستم کنترل کاربرد دارد و در صنایع مختلف مانند صنایع خودروسازی ، لوله کشی صنعتی ، صنایع پلیمری و … استفاده می‌شود.
2- برق قدرت: تابلوهای برق در برق قدرت مورد استفاده قرار می‌گیرند تا مسئولیت کنترل برق یا قدرت را بر عهده بگیرند ، مانند تابلوهای برق جهت تنظیم و کنترل جریان و ولتاژ برق در نیروگاه‌ها.
3- ساخت‌وساز: تابلو برق در ساخت و ساز یکی از اصلی‌ترین عملکردها را دارد. دیوارهای برق را چینی می‌کند و به نظام الکتریکی خانه‌ها ، ساختمان‌ها ، شرکت‌ها و… ارتباط برقرار می‌کند.
4- رشد استقرار و توسعه داده‌ها : تابلو برق اطلاعاتی را به هوش مصنوعی جهت برنامه‌ریزی و تحلیل موثر برای سیستم می‌دهد و برای توسعه بیشتر ایده‌آل می‌باشد. .
اجزا تابلو برق
این دستگاه شامل مجموعه‌ای از اجزا و مؤلفه‌های مختلفی است که با همکاری با یکدیگر، خروجی خوبی ایجاد می کنند. برخی از اجزا تابلو برق عبارت اند از:
۱. ترمینال‌ها: برای اتصال کابل‌های پرشده به تابلو برق و تخلیه برق از خود در نقاط مختلف تابلو
۲. رله: برای کنترل مدارات برقی استفاده می‌شود
۳. پریزها: برای اتصال موتورها و تجهیزات دیگر به تابلو از این پریزها استفاده می شود.
۴. مقاومت‌ها: برای کاهش جریان و ولتاژ برای سیستمهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۵. کپاسیتورها: برای ذخیره انرژی الکتریکی استفاده می‌شود و در مدارهای تنظیم سرعت و روشنایی قوی کافیه.
۶. سوئیچ‌ها: برای کنترل جریان و ولتاژ در مدارات برقی استفاده می‌شوند.
۷. اتصالات PCB: برای اتصال الکتریکی بین اجزای مختلف تابلو برق به کار می‌روند.
