تعمیر و نگهداری تابلو برق را چگونه انجام دهیم؟
امروزه با توجه به رشد جمعیت و تمرکز آن در نواحی شهری، و لزوم افزایش تولیدات صنعتی جهت تامین نیازهای گوناگون روزمره این جمعیت شهری، ساخت و کاربرد انواع ساختمان‌های تجاری و اداری، آموزشی، صنعتی، ورزشی و تفریحی و شهرک‌های مسکونی بسیار شایع و رایج است. انواع گوناگونی از برج‌ها و سازه‌های عظیم در کنار ساختمان‌های مسکونی چند طبقه و شهرک‌های صنعتی نیازمند تامین انرژی و دارا بودن تاسیسات مکانیکی و الکتریکی باکیفیت جهت فراهم‌آوردن شرایط تولید، دسترسی مناسب به سامانه‌های گرمایش و سرمایش و تهویه و همچنین دستگاه‌های ارتباطی مناسب برای ادامه فعالیت افراد ساکن در آن‌ها هستند. از میان دستگاه‌های مورد نیاز برای تاسیسات الکتریکی انواع ساختمان‌های بزرگ و کوچک، می‌توان به تابلو برق اشاره کرد.
تابلو برق‌ها دستگاه‌هایی هستند که از انواع گوناگونی از قطعات الکتریکی مانند کلیدهای کنترلی، ابزار کاهش و افزایش ولتاژ و جریان، رله‌ها، اتصالات داخلی سیم و کابل، انواع فیوزها و مدارهای داخلی و … بوده و بسته به نوع کاربرد، ساختمان مورد استفاده در آن و نیاز کاربران در قسمت‌های خاصی از شبکه تاسیساتی نصب می‌شوند. همچنین انواع گوناگون تابلو برق دارای قاب مناسب و عایق و همچنین محفظه و روکش هستند تا از لوازم و قطعات موجود در تابلو برق در برابر عوامل بیرونی محافظت کرده و همچنین ایمنی تابلو برق و افراد حاضر در محل را در برابر شوک الکتریکی تامین نمایند. تابلوهای برق از نظر ولتاژ به تابلو برق‌های فشارضعیف، فشارمتوسط و فشارقوی تقسیم می‌شوند. بدیهی است که به جهت ارزان بودن، کارایی بیشتر و عدم نیاز فراوان به تابلوهای برق فشارقوی، استفاده از تابلوهای برق فشار ضعیف رایج‌تر بوده و می‌توان به آسانی و با کمترین هزینه آن‌ها را تهیه و نصب نمود. در این نوشتار، درباره اقدامات مربوط به نگهداری از تابلو برق مانند تعمیر و نگهداری تابلو برق، چک لیست روزانه تابلو برق و کنترل آن و همچنین کنترل کیفیت تابلو برق و روش‌های نگهداری آن توضیحاتی ارائه شده است.
اقدامات مربوط به نگهداری از تابلو برق
همان‌طور که اشاره شد، کاربرد تابلوهای برق فشار ضعیف به دلایل مختلفی از انواع فشارمتوسط و فشارقوی بیشتر است. اختلاف پتانسیل تابلوهای برق فشارضعیف زیر 1000 ولت است و از نظر انواع به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند.
- تابلو برق فرمان موتوری که به جهت برق‌رسانی به موتور سه فاز انواع دستگاه‌های برقی نصب می‌شود؛
- تابلو برق توزیع صنعتی که جهت تامین جریان الکتریسیته مورد نیاز در واحدهای صنعتی نصب می‌شود؛
- تابلو برق توزیع مسکونی که برای توزیع جریان برق در ساختمان‌های مسکونی استفاده می‌شود؛
- تابلو برق بانک خازنی که برای اصلاح ضریب توان الکتریکی به کار می‌روند؛
- تابلو برق PLC (Programmable Logic Controller) که برای مدیریت خودکار فرآیندهای صنعتی نصب می‌شود؛
- تابلو برق مارشالینگ که برقرارکننده ارتباط بین تابلو برق اصلی و سامانه‌های مدیریت تاسیساتی هستند.
با توجه به پیچیدگی قطعات و دستگاه‌های متصل به تابلو برق و لزوم استفاده از آن در تمامی طول سال و در شرایط مختلف در شبانه‌روز در انواع ساختمان‌های گوناگون، تعمیر و نگهداری تابلو برق بسیار حیاتی و مهم بوده و برای این کار به متخصصین فنی و تکنیسین‌های حرفه‌ای و کاربلد نیاز است. بنابراین، رعایت نکات فنی و ایمنی می‌تواند حافظ تابلو برق و قطعات داخلی آن بوده و از بروز حادثه و خسارات مادی و جانی پیشگیری کند. از اقدامات مربوط به نگهداری از تابلو برق می‌توان موارد زیر را نام برد.
رعایت اصول ایمنی
بدون شک در هر حرفه‌ای که لزوم کار با ابزارآلات و تجهیزات پرخطر وجود دارد، نیاز به رعایت نکات ایمنی و استفاده از انواع تجهیزات جانبی پیشگیرانه است. در هنگام بازبینی و سرویس تابلو برق به صورت دوره‌ای لازم است که ابتدا انواع دستکش‌های عایق و پوشش مناسب برای تماس دستی با اتصالات گوناگون آن فراهم شود.
نصب اخطار اقدامات پیشگیرانه و ایمنی در مجاورت تابلو
با توجه به اینکه در بسیاری از نقاط ساختمان، بسته به کاربری و متراژ و تعداد طبقات آن، احتمال نصب تابلو برق جهت برق‌رسانی و کنترل سیستم‌های روشنایی و تهویه ساختمان وجود دارد، اطلاع‌رسانی از طریق نصب تابلوهای اخطار و خطر در نزدیکی تابلوهای برق و همچنین بیان حدود دسترسی افراد مختلف به تاسیسات موجود در تابلو برق می‌تواند در نگهداری بهینه و ایمن آن نقشی اساسی ایفا کند.
نصب کپسول آتش‌خاموش‌کن در کنار تابلو برق
همانند بسیاری دیگر از پایانه‌ها یا تجهیزات مرتبط با تاسیسات مکانیکی و الکتریکی، نصب کپسول ضد آتش در کنار تابلو می‌تواند در صورت بروز اتصالی و جرقه‌های ایجادشده که منجر به آتش‌سوزی و قطعی برق می‌شوند، راهگشا بوده و از گسترش آسیب جلوگیری کند.
روش‌های تعمیر تابلو برق
با توجه به اینکه حتی در صورت نگهداری مناسب و استفاده از فرم pm تابلو برق نیز امکان خرابی و نقص فنی در آن پس از مدتی طولانی استفاده وجود دارد، می‌توان از روش‌های مختلفی عیب‌یابی تابلو برق را انجام داده و با توجه به مشکل پدید آمده اقدام به رفع آن کرد. از انواع روش‌هایی که می‌تواند در عیب‌یابی سریع و تعمیر و نگهداری تابلو برق موثر باشد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
بازکردن درب جلویی محفظه تابلو برق و بازبینی چشمی
مزیت این کار به عنوان اولین مرحله در عیب‌یابی و تعمیر و نگهداری تابلو برق این است که می‌توان تغییر شکل ظاهری احتمالی انواع کلیدها و فیوزها را مشاهده کرده و از گرم‌شدن و نیم‌سوز شدن و تولید صداهای گوناگون و بو سوختگی توسط قطعات داخلی تابلو برق مطلع شد.
بازبینی کلید مدارشکن
کلید اصلی تابلو برق کلید مدارشکن است. در صورت بروز هر گونه نوسان در جریان و یا اتصالی در مدار برق‌رسانی ساختمان، این کلید جهت جلوگیری از واردشدن آسیب به تاسیسات الکتریکی و قطعات درون تابلو برق، جریان را قطع می‌کند. در صورتی که آسیبی به تابلو بر وارد شده و این کلید قطع نشده باشد، نشان از خرابی و نقص در عملکرد آن بوده و نیاز به تعمیر دارد. رها کردن آن ممکن است منجر به از بین رفتن کامل تابلو برق و بروز اتصالی یا خسارات جبران‌ناپذیر شود.
بازدید دوره‌ای از تابلو برق با کمک پرتو مادون‌قرمز
با استفاده از تصاویر حرارتی (Infrared) می‌توان تجهیزاتی را که در تابلو برق دارای دمای بیشتر از حد مجاز هستند شناسایی کرده و دلیل آن را یافت. نمایشگر موجود در دستگاه مادون قرمز این امکان را فراهم می‌کند تا به صورت آنی از مشکل موجود در تابلو برق مطلع شده و آن را برطرف ساخت.
تست مدارها، تست ولتاژ، تست عایق و …
همچنین می‌توان اتصالات و قطعات گوناگون نصب‌شده درون تابلو برق را مورد بازبینی و تست قرار داد تا با بررسی جریان ورودی و خروجی، اختلاف پتانسیل دو سر اتصالات داخلی، نحوه عملکرد رله‌ها و فیوزها و … از ایرادات احتمالی آگاهی یافت و برای تعمیر و نگهداری تابلو برق آن‌ها اقدام کرد.
چک لیست کنترل و نگهداری تابلو برق (روزانه)
با توجه به اینکه در بسیاری از ساختمان‌ها و سازه‌های صنعتی، تجاری – اداری و آموزشی و در کل سازه‌های با کاربری مهم و در معرض استفاده عمومی، پایش روزانه و پی‌درپی و تعمیر و نگهداری تابلو برق همانند سایر تاسیسات ساختمانی در اولویت قرار دارد، وجود لیست بازبینی یا چک لیست برای انجام مراحل بازبینی می‌تواند کمک شایانی به ساده‌سازی روند آن و جلوگیری از فراموشی یک بخش از بررسی‌های روزانه کرده و می‌توان ایرادات احتمالی را به کمک آن رفع نمود. در ادامه چک‌لیست خلاصه‌ای از اقدامات کارشناس فنی جهت بازبینی قطعات داخلی و تعمیر و نگهداری تابلو برق معرفی شده است.
- بازرسی چشمی
- بررسی عایق
- چک کردن وضعیت اتصالات مدارهای حفاظتی
- چک کردن وضعیت کلید مدارشکن
- نظافت و پاکسازی از گرد و غبار
- روانکاری اتصالات قطعات متحرک (مکانیکی)
- تست عملکرد رله‌ها
- بررسی کارایی فیوزها
- ایمن‌سازی اتصالات سیم و کابل درون تابلو برق
- بررسی نصب بودن علائم هشدار در اطراف تابلو
خدمات تعمیر انواع تابلو برق آرین پرتو
با توجه به موارد یادشده، تعمیر و نگهداری تابلو برق و خدمات مرتبط با آن امروزه برای هر ساختمانی اعم از اداری – تجاری، مسکونی، صنعتی، بیمارستانی، آموزشی و درمانی، تفریحی و ورزشگاهی و … ضروری و مهم است. تعمیر و نگهداری تابلو برق نیاز به تخصص و مهارت خاصی داشته و به توجه به مزایای استفاده از آن در ساختمان‌هایی با کاربری ذکرشده که عبارت اند از کاهش مصرف انرژی، افزایش بازدهی دستگاه‌های متصل به تاسیسات الکتریکی، کاهش زمان و هزینه تعمیر تابلو برق صنعتی و پایانه‌ها و دستگاه‌های الکتریکی، افزایش دقت در پیکربندی و نصب سیم و کابل در خروجی‌های ساختمان و از همه مهمتر حفاظت از محیط زیست در پی کاهش مصرف انرژی، لازم است تا به صورت روزانه و یا دوره‌ای مورد بازدید قرا گیرد.
خدمات تعمیر و نگهداری تابلو برق آرین پرتو به عنوان یکی از شرکت‌های پیشرو در زمینه تامین تاسیسات الکتریکی در ایران و همچنین تولیدکننده قطعات گوناگون الکتریکی قابل استفاده در انواع تابلو برق در این زمینه، بسیار گسترده بوده و تعمیر و نگهداری تابلو برق و همچنین افزایش عمر تابلو برق به عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های پایش و نگهداری تاسیساتی ساختمان از خدمات ارائه‌شده توسط این شرکت است. به همین منظور می‌توان جهت نصب انواع گوناگونی از این تابلو برق‌ها یا به‌روزرسانی و افزایش کاربری و ارتقای آن‌ها با کارشناسان باتجربه این شرکت مشورت کرد.