آیا فکر کرده‌اید اگر جریان الکتریکی به یکی از قطعات داخل تابلو نرسد چه مشکلی پیش می‌آید؟ بله؛ درست حدس شما صحیح است؛ کل سیستم شما دچار اختلال می‌شود و حتی ممکن است به‌طور کلی قطع گردد. برای جلوگیری از به‌وجود آمدن این مشکل باید چکار کرد؟ شینه یا شمش مسی تابلو برق وسیله‌ای است که در تابلو برق‌ها برای حل این مشکل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اما شمش مسی تابلو برق چیست؟ چگونه کار می‌کند؟ چه ویژگی‌هایی دارد؟ و دارای چه مدل‌هایی است؟ همه این‌ها سوالاتی است که در پایان این مقاله از آرین پرتو به جواب آن‌ها خواهید رسید؛ پس تا آخر همراه ما باشید.
شمش مسی تابلو برق چیست؟
شینه یا همان شمش مسی شاید برای شما اصطلاح جدیدی باشد؛ اما واقعا شمش مسی تابلو برق چیست؟ شینه جریان الکتریکی را در تابلو برق هدایت می‌کند به‌گونه‌ای که این جریان به همه قطعات داخل تابلو برق برسد. این قطعه که معمولا به‌شکل مکعب مستطیل ساخته می‌شود از دو جنس آلومینیوم یا مس است. البته نوع مس نسبت به آلومینیوم دارای برتری است و بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از جنس مس در شینه‌ها موجب کاهش میدان الکتریکی در نقطه اتصال عایق می‌شود.
طول شینه را معمولا ثابت و در حدود 4 متر می‌سازند؛ اما در مورد ضخامت و عرض آن نمی‌توان ابعاد مشخصی را بیان کرد؛ چراکه با توجه به نیاز خودتان می‌توانید آن را انتخاب کنید. معمولا تعداد پیچ‌ها در شینه از 4 تا 18 متغیر هستند.
یکی دیگر از مزایای شینه نسبت به کابل این است که شینه‌های خراب‌شده را راحت‌تر می‌توان تعویض کرد و همچنین استحکام بیشتری نسبت به کابل دارند. شاید جالب است بدانید که با استفاده از این شین مسی تابلو برق تمامی ترانسفورماتورها، ژنراتورها، کابل‌ها و سیم‌های یک نیروگاه که دارای ولتاژ برابر هستند به هم متصل می‌شوند.
بیشتر بخوانید: تعمیر و نگهداری تابلو برق
بررسی انواع شمش مسی تابلو برق
شمش مسی تابلو برق را از چند جنبه مختلف تقسیم‌بندی می‌کنند. انواع شینه تابلو برق براساس شکل ظاهری دارای چهار دسته زیر است:
-
شینه لوله‌ای
این نوع شین مسی تابلو برق دارای کاربرد خاصی است و برای جریان‌هایی که که ظرفیت اسمی بیش از 3000 آمپر را دارند استفاده می‌شود. همچنین از نظر اقتصادی هم به‌صرفه است.
-
شینه مستطیلی
از این نوع شینه معمولا در تاسیسات داخلی استفاده می‌شود و از جنس مس ساخته می‌شوند. از این نوع شمش مسی می‌توان راحت‌تر از نوع لوله‌ای انشعاب‌گیری کرد.
-
شینه سیم‌هوایی
این نوع شینه از جنس آلومینیوم ساخته می‌شود و از انعطاف‌پذیری و مقاومت بالایی برخوردار است.
-
شینه هدایت جریان
این نوع شینه در ژنراتورهای بزرگ کاربرد دارد و برای وصل‌کردن سرفازها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اگر بخواهیم شینه‌ها را براساس جنس دسته‌بندی کنیم می‌توان آن‌ها را به دو نوع مسی و آلومینیومی تقسیم کرد و هریک از تک فاز تا سه فاز وجود دارند. البته این نوع شمش‌ها را می‌توان به سه دسته کلی کوچک‌تر هم تقسیم کرد که در ادامه آن‌ها را معرفی خواهیم کرد:
-
شمش آلومینیومی
این نوع را می‌توان ابتدایی‌ترین نوع شمش در تابلو برق نامید. در واقع می‌توان گفت این شینه‌ها قبل از نوع مسی استفاده می‌شوند.
-
شمش مسی نول
برای انتخاب این نوع شمش باید ابعاد تابلو برق را در نظر داشته باشید. همچنین باید به درصد خلوص مس توجه کنید؛ چراکه اگر مقدار مس بالا باشد باعث می‌شود که هادی بودن بیشتر آن خواهد شد. معمولا شمش مسی ارت دارای 4 عدد پیچ است.
-
شمش مسی ارت
این نوع شمش مسی هم شبیه به نوع نول است. شمش ارت هم دارای 4 پیچ بوده و از طرفین خمیده است.
برای اینکه بتوانید از شینه استفاده کنید نیاز به تغییر شکل آن یعنی خم‌کردن دارید؛ معمولا این کار به دو روش دستی و دستگاه فلزکاری شینه انجام می‌شود. شینه از نظر خم به چهار دسته زیر تقسیم می‌شود:
-
خم در عرض
از این نوع خم برای تغییر جهت مسیر شینه استفاده می‌شود. معمولا زاویه 90 درجه را برای خم در عرض در نظر می‌گیرند؛ اما شما به‌صورت دلخواه هم می‌توانید زاویه آن را ایجاد کنید.
-
خم در ضخامت
از این نوع خم برای ارتباط بین قطعاتی در کنار هم استفاده خواهد شد. خم در ضخامت در دو شکل دایره‌ای و بیضی ایجاد می‌شود و اگر آن را گرم نکنید نمی‌توانید خم را به‌درستی ایجاد کرد.
-
خم پله‌ای
اگر دو قطعه هم‌تزار نباشند، برای اینکه بتوانید ارتباط الکتریکی را بین آن‌ها برقرار کرد از خم پله‌ای استفاده می‌شود.
-
خم چرخشی
زمانی که نیاز تغییر جهت سطح شینه در امتداد حرکت آن باشد از خم چرخشی استفاده می‌شود. البته به این نوع خم تاب یا پیچش شینه هم گفته می‌شود.
ویژگی‌های شمش مسی تابلو برق چیست؟
بعد از اینکه متوجه شدیم شمش مسی تابلو برق چیست؟ باید با ویژگی های شمش مسی تابلو برق آشنا شویم. در شینه‌ها معمولا سطح مقطع با توجه به تعداد پیچ‌های آن متغیر است. سطح مقطع 5×13 دارای بیشترین کاربرد است. در نوع ارت از طریق اتصال به زمین با تابلو برق اتصال پیدا می‌کند؛ پس در این حالت نوعی اتصال بین سیم نول و دستگاه‌های الکتریکی ایجاد می‌شود، به‌همین دلیل وجود آن در تابلو‌های برق ضروری است. ظرفیت الکتریکی یک شینه نباید از 150 درصد شدت جریان نامی کلید اصلی تغذیه تابلو برق کمتر باشد.
نحوه محاسبه وزن شمش مسی از طریق جدول انجام می‌شود. شما با توجه به سطح مقطع آن می‌توانید محاسبه شمش تابلو برق را انجام دهید. همچنین از طریق این جدول می‌توانید به جریان آمپراژ شمش مسی دسترسی پیدا کنید.
شمش مسی تابلو برق چه کاربردهایی دارد؟
کاربرد مسی تابلو برق چیست؟ شمش تابلو برق کار انشعاب‌گیری را راحت می‌کند؛ یعنی با ایجادکردن سوراخی روی شینه می‌توانید به‌راحتی و به وسیله پیچ و مهره روی آن انشعاب‌گیری کنید. اگر می‌خواهید جریان الکتریکی به‌بهترین صورت هدایت شود از شمش مسی استفاده کنید؛ چراکه دارای سطح مناسب هادی است. همچنین در تابلوهایی که دارای جریان 125 آمپری دارند از شینه مسی استفاده می‌شود. از شمش‌ها برای زمان طولانی می‌توانید استفاده کنید؛ چراکه دارای استحکام بسیار بالایی هستند.
سخن پایانی
شمش مسی تابلو برق چیست؟ این قطعه جریان الکتریکی را به همه قطعات داخل تابلو هدایت می‌کند تا از به‌روز هرگونه مشکل جلوگیری کند. برای ساخت شینه از دو جنس مس و آلومینیوم استفاده می‌شود که معمولا جنس مس دارای کاربرد بیشتری است. شمش مسی را می‌تواند از چند دیدگاه دسته‌بندی کرد که از نظر شکل ظاهری آن را به لوله‌ای، مستطیلی، سیم‌هوایی و هدایت جریان تقسیم می‌کنند. از نظر جنس آن را به آلومینیومی، مسی نول و مسی ارت تقسیم می‌شود. شینه دارای ویژگی‌ها و کاربردهای مختلفی است که در این مقاله به‌طور کامل تشریح شد.
