ترانس ct یا ترانس جریان در واقع نوعی مکمل آمپرمتر بوده که وظیفه اندازه‌گیری غیرمستقیم جریان بسیار بالا را برعهده دارد. ctها در تابلو برق‌های صنعتی بر روی درب تابلو برق برای نمایش مقدار جریان به‌وسیله آمپرمتر به‌کار می‌روند. ترانس جریان یکی از پرکاربردترین تجهیزات در طراحی و ساخت تابلوهای برق به‌حساب می‌آید که مهندسین و تکنسین باید نسبت به نصب ct در تابلو برق آگاهی کامل داشته باشند. از آنجایی‌که جریان‌ها در خطوط تولید، انتقال، توزیع و مصرف برق بسیار متفاوت و متغیر هستند و برای تسهیل اندازه‌گیری، حفاظت و کنترل باید به یک جریان نسبتا یکنواخت تبدیل شوند و اندازه‌گیری مستقیم ولتاژ امری خطرناک است؛ از این‌رو ترانسفورماتور جریان نقش تبدیل جریان و جداسازی الکتریکی را در تابلو برق ایفا میکند. در حقیقت ترانسفورماتور جریان ابزاری است که بر اساس اصل القای الکترومغناطیسی، جریان زیادی را در قسمت اصلی به جریان کم در سمت ثانویه تبدیل میکند؛ بنابراین نیروهای متخصص ساخت تابلو برق باید با روش نصب ترانس اندازه‌گیری جریان ct آشنایی کامل داشته باشند.
گروه فنی و مهندسی آرین پرتو متشکل از تکنسین خبره و مجرب در زمینه نصب ct در تابلو برق فعالیت دارد که خدمات مرتبط با تابلوهای برق را در کوتاهترین زمان ممکن و با هزینه مناسب به متقاضیان ارائه می‌دهد.
در اینجا تلاش خواهیم کرد تا اطلاعات کامل و جامعی در ارتباط با آموزش روش نصب ct در تابلو برق و نحوه نصب ترانس جریان در اختیارتان قرار دهیم؛ بنابراین توصیه می‌کنیم مطالعه این مطلب مفید را از دست ندهید.
ضرورت نصب ترانس جریان در تابلو برق
با توجه به بالا بودن جریان و ولتاژ در شبکه‌های انتقال نیرو، اندازه‌گیری جریان از قسمت‌های مختلف شبکه به صورت مستقیم امکان‌پذیر نخواهد بود یا بسیار خطرناک است؛ از این‌رو به ابزاری برای اندازه‌گیری جریان برق نیاز خواهد بود. ترانس جریان در واقع ابزاری است که سبب ایزوله شدن شبکه‌های فشار قوی از سیستم‌های اندازه‌گیری، حفاظت و کنترل می‌شود. نصب ct در تابلو برق باعث کاهش جریان ولتاژ بالا شده و این موضوع به جاری شدن شدید جریان از طریق خطوط انتقال منجر می‌شود که توسط آمپرمتر کنترل خواهد شد.
ترانسفورماتور به‌طور گسترده‌ای در نظارت و اندازه‌گیری عملکرد شبکه برق چون تابلو برق صنعتی و خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نصب ترانس اندازه‌گیری جریان ct، میتواند در عملکرد عادی میزان جریان را از هزاران آمپر به یک خروجی استاندارد با نسبت معلوم چون 1 آمپر یا 5 آمپر کاهش دهد. از ct در ابزارهای کوچک دقیق و کنترلی استفاده می‌شود؛ زیرا این ابزار کاملا عایق‌بندی شده است و از هرگونه خط برق فشار قوی فاصله دارد. این نکته را در نظر بگیرید که روش نصب ترانس ct در مدار فشار قوی به صورت سری در مدار خواهد بود که تکنسین نصب و راه‌اندازی باید به این موضوع توجه کنند. به‌طور کلی هدف از نصب ct در تابلو برق، اندازه‌گیری جریان برق یا حفاظت شبکه خواهد بود.
بیشتر بخوانید: شمش مسی تابلو برق چیست؟
بیشتر بخوانید: گزارش کارآموزی نصب تابلو برق
مراحل نصب ct برای تابلو برق
ترانسفورماتورهای جریان (ترانس ct) برای شبکه‌ها و تاسیسات ولتاژ بالا و متوسط به‌کار می‌روند تا نمونه‌ای از اندازه جریان الکتریکی به رله‌های حفاظتی، واحدها و تجهیزات اندازه‌گیری داده شود. در حال حاضر شرکت‌های مختلفی در سراسر کشور از جمله گروه فنی و مهندسی آرین پرتو متشکل از مهندسین و نیروهای کارآزموده در حوزه نحوه اتصال ترانس جریان ct در تابلو برق فعالیت دارند و خدمات نصب ct در تابلو برق را در سریع‌ترین زمان ممکن به متقاضیان ارائه می‌دهند. حال بسیاری از افراد به دنبال آموزش روش نصب ترانس ct برای تابلو برق هستند که در ادامه مراحل نصب و سیم‌بندی ترانس جریان را شرح می‌دهیم:
نصب ct در تابلو برق (اتصال به شبکه توزیع)
در گام اول از آموزش نصب ترانسفورماتورهای جریان، ترانس جریان (سی تی) باید به صورت سری در شبکه نصب شود. نصب ترانس جریان کاملا به پیکربندی تجهیزات بستگی دارد. قبل از نصب ترانس ct در تابلو برق باید بازرسی ظاهری سطح اعم از ترک نداشتن بدنه، ترک نداشتن فلنج و ثابت بودن میله رسانای نفوذی بررسی شود. لازم به ذکر است که ترانس ولتاژ (پی تی) به صورت موازی در شبکه نصب خواهد شد.
نحوه اتصال ترانس جریان ct به کنتور اندازه‌گیری
اتصال سرهای ولتاژی به کنتور اندازه‌گیری برای هر فاز کاملا مشخص است اما برای سرهای جریانی به اینکه کدام ردیف جریانی ورودی اولیه مورد استفاده قرار می‌گیرد، سربندی متفاوت است.
نحوه سیم‌بندی ct
در سیم‌کشی ترانس جریان ct باید از اصل سری پیروی شود؛ یعنی سیم پیچ اولیه باید به صورت سری با مدار مورد آزمایش وصل شده و سیم پیچ ثانویه باید به همه بارهای دستگاه متصل شود. فرم سیم‌کشی ترانس جریان در مراحل نصب ct در تابلو برق، به فرم اتصال بین ترانس جریان و ابزار اندازه‌گیری (رله محافظ) بستگی دارد. روش سیم‌کشی ترانس جریان (تک فاز، ستاره یا ستاره سه فاز) با توجه به نیاز عملیاتی باری که به آن متصل است، تعیین خواهد شد که در ادامه روش‌های سیم‌کشی ترانس را به اختصار توضیح می‌دهیم:
- سیم‌کشی تک فاز
چنانچه در نصب ct در تابلو برق، سیم‌کشی تک فاز در ترازوی بار سه فاز باشد، می‌توان از جریان تک فاز برای بازتاب مقدار جریان سه فاز و اندازه‌گیری مدارها استفاده کرد.
- سیم‌کشی ستاره
این روش سیم‌کشی ترانس در سیستم‌های اتصال جریان بسیار بزرگ به‌کار می‌رود تا از اتصال کوتاه سه فاز و دو فاز مدار حفاظت شود.
- سیم‌کشی ستاره سه فاز
این روش سیم‌کشی ترانس ct از سه ترانسفورماتور جریان یکسان تشکیل شده است.
نصب بدنه اصلی ترانس جریان
در ادامه مراحل نصب ct در تابلو برق، پس از سیم‌کشی ترانس جریان و اطمینان از صحت انجام کار باید بدنه را در جایی که میله باس از دیواره با کف عبور میکند با یک پیچ پایه ثابت کرد. همچنین امکان قرار دادن بدنه اصلی ترانس جریان بر روی قاب مستطیل شکل متصل به فولاد زاویه‌ای وجود دارد.
مقاله پیشنهادی: نحوه سیم کشی تابلو برق صنعتی
نکات مهم در نصب ترانس جریان یا ct برای تابلو برق
روش کار ترانس ct در تابلو برق بدین صورت است که جریان ولتاژ بالا را به جریان ولتاژ پایین تبدیل میکند و میتواند در عملکردهای عادی، میزان جریان را از آمپرهای بسیار بالا به یک خروجی استاندارد (1 یا 5 آمپر) کاهش دهد. تکنسین نصب ct در تابلو برق باید در هنگام کار به نکات مهم برای جلوگیری از خسارات احتمالی توجه کنند. از نکات ضروری و مهم در نصب ct در تابلو برق، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ترانس ct باید به شکل سری در شبکه وصل شود. همچنین وسایل حفاظتی و تجهیزات اندازه‌گیری هم باید به صورت سری به ثانویه ct وصل شوند.
- مدار ct ثانویه باید تنها در یک نقطه به زمین متصل شود؛ زیرا اگر ثانویه ct بدون بار باقی بماند، احتمال انفجار وجود دارد.
- در زمان نصب ct در تابلو برق باید از درستی جهت جریان الکتریکی اطمینان حاصل شود؛ یعنی جریان به درستی از سمت ثانویه ct به تجهیزات حفاظتی و اندازه‌گیری وارد شود.
- به هیچ عنوان نباید در مسیر ثانویه ترانس جریان از فیوز استفاده کرد.
- اتصالات کنتور و ترانس اندازه‌گیری باید به دقت انجام شود؛ زیرا هرگونه اتصال غلط به انفجار ترانس و سوختن تجهیزات اندازه‌گیری منجر خواهد شد.
- ثانویه ترانس جریان نباید هرگز اتصال باز باشند. همچنین ثانویه ترانس ولتاژ در هیچ شرایطی نباید اتصال کوتاه شود.
- برای جلوگیری از خطای ناشی از جرقه زدن بوش ترانس جریان (ct) از نوع ستون، ترانسفورماتور جریان باید در خط خروجی یا ترانسفورماتور قطع‌کننده مدار قرار داده شود.
سوالات متداول طریقه نصب ترانس ct
ct در برق چیست؟
نوعی مکمل آمپرمتر بوده که جریان بسیار بالا را به صورت غیرمستقیم اندازه گیری میکند. ctها در تابلو برق‌های صنعتی بر روی درب تابلو برق برای نمایش مقدار جریان به‌وسیله آمپرمتر به‌کار می‌روند.
نصب ترانس جریان در تابلو برق چه ضرورتی دارد؟
نصب ترانس جریان میتواند در عملکرد عادی، میزان جریان را از هزاران آمپر به یک خروجی استاندارد با نسبت معلوم مثل 1 آمپر یا 5 آمپر کاهش دهد.
