در این مقاله قصد معرفی اجزای تابلو برق صنعتی را داریم اما قبل از معرفی اجزای آن درباره خود ماهیت تابلو برق صنعتی مطالعه کنید. تابلو برق صنعتی محفظه هایی هستند که تجهیزات کنترل و توزیع برق را در خود جای می‌دهند. این محفظه‌ها از جنس های مختلفی مانند فلز، پلی کربنات و کامپوزیت ساخته می‌شوند و وظیفه حفاظت از تجهیزات در برابر عوامل محیطی و جلوگیری از برق‌گرفتگی را بر عهده دارند. اجزای داخلی تابلو برق صنعتی بسته به نوع کاربرد متفاوت هستند و شامل قطعاتی مانند سوئیچ ها ، دستگیره ها و نمایشگرها می‌شوند که به‌طور منظم و عایق‌بندی شده در داخل محفظه قرار گرفته‌اند. این چیدمان منظم به اپراتور امکان کنترل، تعمیر و تعویض آسان تجهیزات را می‌دهد و عملکرد ایمن و مؤثری را تضمین می‌کند.
آشنايي با اجزاي تابلو برق صنعتي
برای عملکرد صحیح تابلو برق ساختمان در تقسیم و حفاظت برق ، از اجزای مختلفی استفاده می‌شود. اجزای تابلو برق صنعتی شامل تجهیزاتی مانند کلیدها، تایمرها، سوئیچ‌ها، فیوزها و… است که به‌صورت هماهنگ و براساس برنامه‌ریزی مشخص، در کنار هم عمل می‌کنند. این اجزا برای دستیابی به یک هدف مشترک طراحی و تولید شده اند و هر کدام نقش مهمی در عملکرد تابلو برق صنعتی دارند. در ادامه، اجزای تشکیل‌دهنده تابلو برق صنعتی معرفی می‌شوند و برای هر کدام به صورت خلاصه توضیح داده شده.
- مدار قدرت (مدار کنترل)
- مدار کنترل
- فیوز
- سوئیچ(پوش باتن)
- چراغ های هشدار و سیگنال
- سوئیچ جداکننده
- کنترل کننده منطقی قابل برنامه ریزی
- کنتاکتور
- ترانسفورماتور(ترانس)
- مقره Insulator
- شینه Busbar
- درایوهای موتور
- رله
- مدارشکن
- بی متال
- بلوک‌های ترمینال
- قطع کننده مدار
- پنل های پشتی
- پنل‌های زمین
- کلید نشتی جریان(محافظ جان)
- کلید کامپکت (MCCB)
- کلید حرارتی(MPCB)
- کلید مینیاتوری (MCB)
- تایمر
- سیم و کابل
- کلید نشستی جریان
- تجهیزات اندازه گیری
- داکت کابل
مدار قدرت
مدارهای الکتریکی صنعتی شامل دو بخش اصلی، مدار فرمان و مدار قدرت هستند. مدار قدرت به منظور کنترل، قطع و وصل جریان تعبیه می‌شود. این مدار، جریان را از منبع تغذیه به سمت مصرف‌کننده هدایت کرده و بار الکتریکی را به حرکت درمی‌آورد.
مدار کنترل
مدار کنترل یا فرمان در تابلو برق صنعتی، شامل اجزای متعددی مانند تایمر، سوئیچ، رله و چراغ است که وظیفه کنترل و محافظت از مدار قدرت را بر عهده دارد. این مدارها می‌توانند ساده باشند، مانند کلید برق برای روشن و خاموش کردن جریان، یا پیچیده‌تر با تجهیزات بیشتر.
فیوز
فیوز، نقش مهمی در حفاظت مدارها دارد. این قطعه با قطع جریان در صورت افزایش غیرمجاز، از آسیب به سایر اجزای تابلو برق صنعتی جلوگیری می‌کند و مانع از خرابی تجهیزات می‌شود.
سوئیچ
سوئیچ‌ها یا پوش باتن‌ها از اجزای مهم تابلو برق صنعتی هستند که برای کنترل فرآیندهای سیستم‌ها و دستگاه‌ها استفاده می‌شوند. انواع مختلف پوش باتن‌ها با توجه به نوع مصرف، در مدارهای صنعتی به‌کار می‌روند.
چراغ های هشدار و سیگنال
چراغ‌های هشدار یکی از اجزای تابلو برق صنعتی هستند که برای نمایش هشدارها، خطاها و وضعیت‌های مختلف به کار می‌روند و نقش مهمی در ایمنی و عملکرد صحیح سیستم ایفا می‌کنند.
سوئیچ جداکننده
سوئیچ جداکننده یکی از اجزای کلیدی تابلو برق صنعتی است که روی مدار نصب می‌شود. این سوئیچ وظیفه تنظیم و محدود کردن جریان بار را بر عهده دارد، به گونه‌ای که از آسیب به قطعات دیگر یا مصرف‌کننده بار جلوگیری می‌کند.
کنترل کننده منطقی قابل برنامه ریزی
کنترل‌کننده منطقی قابل برنامه‌ریزی (PLC) یکی از اجزای کلیدی تابلو برق صنعتی است. این دستگاه امکان برنامه‌ریزی منطقی و ورودی داده‌ها را فراهم می‌آورد، و بر اساس آن، خروجی‌ها را نمایش یا کنترل می‌کند.
کنتاکتور
یکی از اجزای مهم تابلو برق صنعتی، کنتاکتور یا کلید مغناطیسی است. این قطعه که به عنوان سوئیچ کنترل شده الکتریکی شناخته می‌شود، وظیفه قطع و وصل مدار را به عهده دارد.
ترانسفورماتور
ترانسفورماتور، که به عنوان یکی از قطعات تابلو برق صنعتی شناخته می‌شود، وظیفه ایجاد میدان مغناطیسی و انتقال قدرت بدون اتصال را بر عهده دارد. این دستگاه انرژی الکتریکی را بدون تغییر نوع انرژی، در اندازه‌های مختلف به دستگاه‌های مصرف‌کننده منتقل می‌کند.
مقره Insulator
مقره‌ها به عنوان عایق عمل می‌کنند. این قطعات از جنس چینی یا پلاستیک ساخته شده و برای جلوگیری از اتصال شینه به بدنه تابلو برق صنعتی کاربرد دارند.
شینه Busbar
یکی از اجزای تابلو برق صنعتی، شینه یا باسبار است. این شینه‌ها که از مس یا آلومینیوم ساخته می‌شوند، برای اتصال تجهیزات قدرت در دماهای بالا و تولید انرژی الکتریکی استفاده می‌شوند.
درایوهای موتور
درایوهای موتور، همچنین شناخته شده به عنوان کانورتر فرکانس یا اینورتر، از اجزای کلیدی تابلو برق صنعتی هستند که برای تنظیم دور موتور AC استفاده می‌شوند. این قطعه قادر است دور موتور را از صفر تا چندین برابر تغییر دهد.
رله
رله که به عنوان کلید الکتریکی عمل کرده و وظیفه قطع و وصل جریان را بر عهده دارد. برخلاف کلیدهای معمولی، رله‌ها با استفاده از روش‌هایی مانند حرارتی، مغناطیسی، مکانیکی و الکترواستاتیک عمل می‌کنند.
مدارشکن
قطعه مدارشکن یکی از اجزای کلیدی تابلو برق صنعتی است که به‌طور خودکار عمل کرده و از مدار در برابر بارهای اضافی محافظت می‌کند.
بی متال
بی متال برای محافظت از موتور الکتریکی در برابر افزایش جریان طراحی شده است. این دستگاه در صورت عبور جریان از حد مجاز، مدار فرمان را قطع می‌کند.
بلوک‌های ترمینال
بلوک‌های ترمینال، که به نام پایانه‌های پیچ یا اتصال ترمینال نیز شناخته می‌شوند، از پلاستیک ساخته شده و برای افزایش امنیت اتصال دو یا چند سیم در تابلو برق صنعتی به کار می‌روند.
قطع کننده مدار
این قطعه، مشابه کلید، به‌طور خودکار عمل می‌کند و در صورت افزایش جریان فراتر از حد مجاز، به عنوان یکی از بخش های تابلو های صنعتی، مدار را قطع می‌کند.
پنل های پشتی
برای نصب ریل DIN و انجام کانال‌کشی‌ها، از این قطعه استفاده می‌شود. همچنین، پنل‌های پشتی تابلو برق صنعتی امکان اتصال دستگاه‌های خارجی را فراهم می‌آورند.
کلید نشتی جریان
این کلید، وظیفه مقایسه جریان رفت و برگشت را بر عهده دارد. در صورت وجود تفاوت بین این دو جریان، کلید به طور خودکار جریان را قطع می‌کند.
کلید کامپکت (MCCB)
کلید کامپکت که در مدار نصب می‌شود. این دستگاه برای حفاظت از قطعات تابلو برق در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار طراحی شده و در صورت افزایش جریان از حد مجاز، به‌طور خودکار جریان را قطع می‌کند.
کلید حرارتی(MPCB)
کلید حرارتی، وظیفه قطع جریان مدار قدرت را در مواقعی که شدت جریان بیش از حد تعیین شده باشد، بر عهده دارد. این کلید برای محافظت از مدارهای صنعتی در برابر اضافه‌بار طراحی شده است.
کلید مینیاتوری (MCB)
کلید مینیاتوری، که با عنوان فیوز مینیاتوری نیز شناخته می‌شود، برای حفاظت از مدار در برابر افزایش شدت جریان و اتصال کوتاه استفاده می‌شود. این کلید به‌طور خودکار جریان را قطع کرده و قابل برنامه‌ریزی نیست. همچنین، تایمر وظیفه تنظیم زمان در مدار فرمان را بر عهده دارد و می‌تواند کنترل مدار را برای مدت معین انجام دهد.
سیم و کابل
سیم و کابل‌های به‌کاررفته در تابلو صنعتی نقش کلیدی در انتقال سیگنال‌ها، چه دیجیتال و چه آنالوگ، دارند. این سیم‌ها بیشتر برای انتقال بارهای الکتریکی ضعیف‌تر در مدار فرمان استفاده می‌شوند.
تجهیزات اندازه گیری
برای اندازه‌گیری جریان در تابلو برق صنعتی، از ابزارهایی مانند ولت‌متر، آمپر‌متر، فرکانس‌متر، مولتی‌متر، وات‌متر و سنکروسکوپ به صورت آنالوگ یا دیجیتال استفاده می‌شود.
داکت کابل
داکت‌ها، که یکی از اجزای اصلی تابلو های برق صنعتی هستند، به عنوان کانال‌های پلاستیکی برای پوشاندن کابل‌ها روی سطوح مختلف نظیر سقف و دیوار استفاده می‌شوند. این اجزا نقش مهمی در محافظت کابل‌ها از آسیب و ایجاد ظاهری مرتب دارند.
